Hasılat Esaslı Vergilendirme Nedir?
Hasılat esaslı vergilendirme; mükelleflerin kazançlarını gider, amortisman veya indirim dikkate almadan, yalnızca elde ettikleri brüt hasılat üzerinden belirli bir oranla beyan edip vergilendirmelerine imkân veren bir yöntemdir. Amaç, elektronik olarak izlenebilir gelirlerde beyanı basitleştirmek, kayıt dışını azaltmak ve denetim süreçlerini hızlandırmaktır.
Hukuki Dayanak
- 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu, m.38 (7104 sayılı Kanun ile düzenlenmiştir)
- 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu, m.113 (7186 sayılı Kanun ile eklenmiştir)
- 6/2/2019 tarihli ve 718 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı (kapsam ve oran belirlemesi)
- 309 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği
Kimler Yararlanabilir?
Cumhurbaşkanı Kararı uyarınca bu usulden yararlanabilecekler:
- İl sınırları içinde şehir içi yolcu taşımacılığı yapan işletmeler
- Hasılatlarının tamamını elektronik ücret toplama sistemi (EÜTS) ile tahsil edenler
- Sürücüsü dahil en az 18 oturma yeri bulunan otobüslerle faaliyet gösteren işletmeler
- Belediyelerden ruhsat almış, toplu taşıma hatlarını kiralayan özel işletmeler
Uyarı: Belediye otobüs işletmeleri ve sermayesinin %51 veya daha fazlası belediyelere ait şirketler bu uygulamadan yararlanamaz.
Vergi Oranları
- KDV: Hasılat üzerinden %1,5 uygulanır. Bu yöntemde indirilecek KDV hakkı yoktur; alışlarda ödenen KDV maliyet veya gider olarak kaydedilir.
- Gelir / Kurumlar Vergisi: Hasılatın %10'u vergiye tabi kazanç olarak kabul edilir; gider indirimi uygulanmaz.
Başvuru ve Uygulama Süreci
Sisteme geçiş ihtiyari olup, ilgilenen mükellefler bağlı oldukları vergi dairesine dilekçe ile başvurur. Vergi dairesi, EÜTS'nin varlığı ve faaliyetin şehir içi olup olmadığı gibi hususları denetler. Onay yazısının tebliğini takip eden dönemden itibaren uygulama başlar ve mükellef en az 2 yıl (24 ay) boyunca bu usulden ayrılamaz.
Kimler Yararlanamaz?
- Nakit tahsilat yapan veya elektronik takip sistemi olmayan işletmeler
- Birden fazla faaliyet kolunda gelir elde eden mükellefler (ör. taşımacılık + ticaret) — özellikle KDV açısından sınırlama vardır
- Belediye sermayeli (%51 ve üzeri) şirketler
- EÜTS entegrasyonu olmayan hat işletmeleri
Uygulama Örneği
Düzce'de şehir içi yolcu taşımacılığı yapan bir işletme için aylık örnek:
| Kriter | Gerçek Usul | Hasılat Esaslı Usul |
|---|---|---|
| Gelir | 10.000 TL | 10.000 TL |
| KDV | %18 → 1.800 TL | %1,5 → 150 TL |
| Giderler | 500 TL (yakıt vb.) | İndirilemez |
| Net kazanç (GV/KV) | 10.000 - 500 = 9.500 TL | 10.000 x %10 = 1.000 TL |
| Beyan kolaylığı | Düşük | Yüksek |
| Defter tutma yükü | Var | Yok |
Örnek: Düşük gider oranına sahip ve gelirlerini elektronik ortamda kaydeden işletmeler için hasılat esaslı sistem maliyet ve beyan avantajı sağlayabilir.
Horepay Entegrasyonu ile Dijital Uyum
Horepay, EÜTS ile uyumlu ödeme ve raporlama çözümleri sunarak hasılat esaslı vergilendirme sisteminin temel koşulu olan dijital gelir takibini sağlar. Sağlanan faydalar:
- Anlık ve doğru hasılat takibi
- Vergi beyannamesi hazırlığında kolaylık ve otomasyon desteği
- Hızlı denetim ve uyum süreçleri
- Mevzuata uygunluk
1. https://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/mahmutcaglayan/003/
